Categorie: Projecten onderzoek

Nieuw onderzoek: Inburgering en participatie van statushouders

De gemeenten Harderwijk, Ermelo en Zeewolde (samenwerkend in uitvoeringsorganisatie Meerinzicht) hebben een project opgezet om de statushouders in hun gemeenten intensief te ondersteunen bij inburgering en participatie. Enerzijds anticiperen ze daarmee op het nieuwe inburgeringsstelsel, anderzijds is de ondersteuning nodig omdat veel statushouders lang in de Participatiewet blijven. Verwonderzoek begeleidt samen met mij Meerinzicht met kwalitatief en kwantitatief onderzoek. We bekijken hoe de populatie eruit ziet, welke keuzes er in de dienstverlening worden gemaakt, en hoe die keuzes uitpakken.

Veerkracht lijkt het nieuwe toverwoord als het gaat om de acute en chronische gevolgen van complexe ontwikkelingen zoals klimaatverandering, digitalisering, de transformatie van de verzorgingsstaat en internationale migratie, en hoe we daar mee om moeten gaan. Veerkrachtige individuen en gemeenschappen zijn in staat om op zulke schokken en veranderingen te anticiperen en zich aan te passen, mee te bewegen of zelfs te transformeren. In de Veldacademie scriptiewerkplaats doen sociologiestudenten onderzoek over hoe veerkracht werkt in de praktijk van Rotterdamse buurten en welke hulpbronnen daarbij belangrijk zijn. De Kenniswerkplaats Leefbare Wijken heeft gevraagd om hieruit de rode lijnen te halen die interessant zijn voor  beleidsmakers.

Uit de vier casussen blijkt onder meer dat zowel bindend als overbruggend (groepsoverstijgend) kapitaal bijdragen aan veerkracht. De relaties tussen deze factoren zijn echter nog niet zo eenduidig. Bindend sociaal kapitaal kan veerkracht ook in de weg staan. En overbruggend kapitaal kan het vertrouwen binnen een groep verminderen, wat ongunstig is voor toekomstige veerkracht.

Het rapport is hier te vinden

Het onderzoek voor de Omgevingsvisie is afgerond!

Voor de Omgevingsvisie is onder de bewoners van Delft een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de beleving van en wensen ten aanzien van hun leefomgeving. Door middel van een enquête, straatinterviews en groepsgesprekken zijn bewoners bevraagd over negen thema’s: wonen, werken, voorzieningen, openbare ruimte, samen leven, duurzaamheid, historie, gezondheid en veiligheid. De eindrapportage betreft een integrale analyse van de drie typen opgehaalde data: gesloten vragen, open vragen en groepsgesprekken.

Het rapport is te downloaden op https://www.veldacademie.nl/projecten/gesprek-met-de-stad-delft 

Participatietraject Omgevingsvisie Delft (2018/2019)

In 2021 treedt een nieuwe wet in werking: de Omgevingswet. Die wet verplicht alle gemeenten om een integrale toekomstvisie voor de inrichting van de leefomgeving te maken en daarbij – door middel van een participatietraject – ook de meningen van bewoners en gebruikers van de stad mee te nemen.

De gemeente Delft is sinds 2016 bezig met de implementatie van de wet en start nu met “het gesprek met de stad”. Wat vinden bewoners? Met een enquête, straatgesprekken en focusgroepen worden de meningen van de inwoners en gebruikers van Delft verzameld om zo input te leveren voor de toekomstvisie van de stad. De resultaten van de gesprekken zijn de basis voor een grote stadsbijeenkomst in het voorjaar 2019.

Voor het participatietraject ben ik gevraagd om het algehele ontwerp en uitvoer van het onderzoek te begeleiden. Van ontwerp van de vragenlijst tot aan de publicatie van de eindrapportage, zal ik betrokken zijn bij alle stadia van dit traject.

Een interessant stuk over diversiteit te lezen op nrc.nl.

De vestiging van hoogopgeleiden in oude wijken, zoals in Rotterdam, brengt naast positieve effecten ook negatieve effecten mee voor de buurt en haar oude bewoners. Door te kiezen voor meer betrokkenheid van de oude bewoners bij het proces van gentrificatie worden de negatieve effecten, zoals verminderd thuisgevoel en spanningen, verzacht.

Dit blijkt uit het literatuuronderzoek De invloed van sterke schouders, naar de mogelijke effecten van het Rotterdamse woonbeleid, dat ik samen met Mariska van der Sluis in opdracht van de Kenniswerkplaats Leefbare Wijken uitvoerde.

Uitgangspunt bij het onderzoek is dat gentrificatie een gestuurd proces is. De lokale overheid heeft daarom de mogelijkheid om keuzes te maken om de negatieve effecten te verzachten. Rotterdam wil meer ‘sterke schouders’, hoogopgeleiden, aan zich binden. Vooral in de oude wijken rond de binnenstad, zoals Middelland, Katendrecht, Oude Noorden, wil de gemeente het aandeel hoogopgeleide bewoners vergroten.

Positief en negatief

Het onderzoek laat zien dat ‘sterke schouders’ nieuwe voorzieningen en investeringen, een beter imago en meer organisatiekracht en energie mee naar een buurt kunnen brengen. Daar profiteren ook de ‘oorspronkelijke’, vaak minder-kapitaalkrachtige bewoners in die buurt van. Daar staat tegenover dat voorzieningen waar huidige bewoners veel gebruik van maken, vaak verdwijnen. Met als gevolg een verminderd thuisgevoel en spanningen over het gebruik van de openbare ruimte tussen oude en nieuwe bewoners.

Meer betrokkenheid

Het onderzoek laat zien dat het voor een evenwichtig gentrificatieproces belangrijk is dat Rotterdam in de snel veranderende buurten inventariseert welke voorzieningen en ontmoetingsplaatsen een belangrijke functie voor de oude bewoners vervullen. Het is daarbij van belang ervoor te zorgen dat tenminste een aantal van deze plekken behouden blijft. Daarnaast heeft het positieve effecten als (oude) bewoners meer bij investeringen in de buurt worden betrokken. De gemeente zal ook een rol als mediator op kunnen pakken bij botsingen tussen oude en nieuwe bewoners om zo de belangen en wensen van beide partijen te waarborgen. Want door verschillen in kapitaal (o.a. netwerken) zullen oorspronkelijke bewoners vaker het onderspit delven. We merken tot slot op dat Rotterdam meer kan uitdragen dat niet alleen hoger opgeleiden, maar ook lager opgeleiden sterke schouders kunnen zijn.

Meer weten?

Rapport De invloed van sterke schouders

Gesprek met de stad (2017)

In opdracht van de Veldacademie werk ik mee aan het Gesprek van de Stad. De komende maanden worden gesprekken gevoerd over wat Rotterdammers van de toekomst verwachten. Over hoe we samenleven in 2037, hoe we wonen en werken, hoe onze kinderen opgroeien, het onderwijs, onze gezondheid en hoe we de stad verder kunnen verduurzamen.

Praat mee over de toekomst van Rotterdam http://gesprekmetdestad.nl
en volg de campagne op facebook @gesprekmetdestad